Najlepsze filmy z pokerem w roli głównej

Przeniesienie strategicznej gry na ekran stanowi dla twórców filmowych nie lada wyzwanie. Weźmy choćby szachy. Na palcach jednej ręki można policzyć udane filmowe produkcje, w których otwarcia i pułapki na szachownicy ukazano w ciekawy sposób (netflixowy „Gambit królowej” jest jedną z nich).

Tematem naszego zestawienia jest jednak poker i to filmom z kartami w roli głównej poświęcone jest niniejsze zestawienie. Istotą tej gry również jest to, co trudno uchwycić kamerą: kalkulację prawdopodobieństwa otrzymania określonego układu, psychologiczna wojna nerwów i wewnętrzna walka z własnymi emocjami. Jak zatem uczynić z tego pasjonujące widowisko kinowe?

W przeciwieństwie do brydża czy szachów poker wielokrotnie stawał się przedmiotem fabuły lub jej tłem. Z różnym skutkiem. Chociaż nakręcono wiele filmów, w których akcja toczyła się wokół pokerowych kolorów, żetonów, kart i zielonego stołu, znalezienie produkcji naprawdę wartościowej wymaga pewnego wysiłku.

Filmy, w których grę przedstawiono realistycznie wcale nie muszą być dobre od strony realizacyjnej czy fabularnej. I odwrotnie: niektóre porządne produkcje filmowe z pokerem w tle są przedmiotem drwin ze strony graczy, z uwagi na niską wiarygodność. Krótko mówiąc, dobre filmy o pokerze powstał dzięki idealnej równowadze między wiernością zasadom i duchowi gry a potrzebą stworzenia uniwersalnej, zrozumiałej dla każdego widza opowieści.

Nasza topka pokerowych hitów filmowych

To oczywiste, że kinematografia światowa oferuje bogaty wachlarz tytułów. A co z lokalnymi produkcjami? Cóż, mamy w zasadzie jeden porządny film, w którym poker jest osią fabuły. I od niego zaczynamy nasze zestawienie najlepszych filmów o pokerze, które w najciekawszy sposób podjęły to wyzwanie.

Wybraliśmy produkcje reprezentujące różne gatunki i podejścia – od klasycznych dramatów, przez wysokobudżetowe kino akcji, aż po niezależne studia postaci. W naszej ocenie i ocenie wielu fanów pokera, warto obejrzeć je wszystkie.

„Wielki Szu” (1983), reż. Sylwester Chęciński

– A gdybym zaproponował panu bardziej męską grę?
– Szachy? A, nie, dziękuję.
– Pokerek. I to bardzo ostry.

Po ponad 40 latach od premiery „Wielki Szu” to kultowy i wciąż najważniejszy polski film osadzony w świecie karcianego hazardu. Fabuła śledzi losy starzejącego się szulera (legendarna rola Jana Nowickiego), który po wyjściu z więzienia pragnie zerwać z przeszłością. Ostatecznie trafia do prowincjonalnego miasteczka, gdzie zostaje wciągnięty w ostatnią wielką grę przeciwko lokalnemu potentatowi (Leon Niemczyk). Jednocześnie bierze pod swoje skrzydła młodego, zafascynowanego jego fachem chłopaka (Andrzej Pieczyński).

Pięciokartowy poker dobierany w filmie Chęcińskiego jest przede wszystkim pojedynkiem psychologicznym, teatrem oszustwa i odczytywania intencji. To nie sport, lecz gorzka sztuka, która dla Szu staje się jednocześnie powodem do dumy i przekleństwem. Mniejsza o prawdopodobieństwa wystapienia w jednym rozdaniu układów na ręku (w jednej z gier kareta króli przegrywa z karetą asów). Finałowa rozgrywka to symboliczne starcie starego mistrza z nowym, bezwzględnym porządkiem.

Siłą filmu jest magnetyczna i tragiczna kreacja Jana Nowickiego, który stworzył jedną z najbardziej ikonicznych postaci w polskim kinie. Sylwester Chęciński mistrzowsko buduje gęstą, pesymistyczną atmosferę schyłkowego PRL-u, czyniąc z filmu gorzki komentarz społeczny. „Wielki Szu” to naszym zdaniem dzieło kompletne – wciągający dramat psychologiczny, studium charakteru mistrza w swoim fachu i przenikliwy portret epoki, który do dziś nie stracił na swojej sile wyrazu.

„Rounders” (1998), reż. John Dahl

„Wielki Szu” nie podbił zagranicznych festiwali z uwagi na swoją PRL-owską specyfikę. Z kolei film Johna Dahla jest dla międzynarodowej społeczności pokerowej porównywalną pozycją kanoniczną. Zdaniem niektórych jest to wręcz produkcja, która w największym stopniu przyczyniła się do popularyzacji odmiany Texas Hold’em przed pokerowym boomem na początku XXI wieku.

Fabuła koncentruje się na postaci Mike’a McDermotta (w tej roli Matt Damon), utalentowanego studenta prawa, który po przegraniu oszczędności życia w partii z rosyjskim gangsterem Teddym KGB (John Malkovich), postanawia porzucić grę. Jego plany niweczy powrót przyjaciela, „Worma” (Edward Norton), którego długi zmuszają Mike’a do powrotu do podziemnego świata nowojorskich gier na wysokie stawki. To wzorcowy przykład tego, jak powinien wyglądać angażujący film o pokerze.

Poker w filmie: W „Rounders” poker stanowi oś narracyjną i główny motor działań bohaterów. Jego największą siłą jest autentyczność w przedstawianiu samej gry. Film wprowadza widza w fachową terminologię („telle”, „bankroll”, „pozycja”) i strategie, ukazując pokera jako grę umiejętności, a nie czystego przypadku. Finałowa rozgrywka między Mikiem a Teddym KGB do dziś stanowi niedościgniony wzór mistrzowskiego budowania napięcia, a dialogi z filmu na stałe weszły do pokerowego slangu.

„The Cincinnati Kid” (1965), reż. Norman Jewison

Uważany za fabularnego i duchowego przodka „Hazardzistów”, „Cincinnati Kid” to klasyczny dramat, który zdefiniował wiele tropów kina pokerowego. Akcja osadzona w czasach Wielkiego Kryzysu w Nowym Orleanie śledzi losy Erica „The Kid” Stonera (Steve McQueen), młodego, niezwykle utalentowanego gracza, który rzuca wyzwanie niekwestionowanemu mistrzowi, Lancey’emu „The Man” Howardowi (Edward G. Robinson). Film opiera się na archetypicznej konfrontacji ambitnej młodości z doświadczoną dojrzałością.

Centralnym punktem filmu jest rozgrywka w Five Card Stud. Poker pełni tu funkcję symboliczną, staje się areną, na której rozstrzyga się nie tylko kwestia finansowa, ale przede wszystkim status i honor. Grę ukazano jako sztukę wymagającą żelaznej dyscypliny, psychologicznej przenikliwości i cierpliwości. Słynna finałowa partia to majstersztyk reżyserii, gdzie napięcie budowane jest nie przez szybkie zwroty akcji, lecz przez powagę, ciszę i skupienie graczy. Stawką jest miano najlepszego.

Zdaniem krytyków Norman Jewison stworzył dzieło o gęstej, niemal namacalnej atmosferze, w której jazzowa ścieżka dźwiękowa i duszne wnętrza Nowego Orleanu odgrywają kluczową rolę. Steve McQueen kreuje postać ikoniczną – uosobienie chłodnej pewności siebie, podczas gdy Edward G. Robinson jako „The Man” emanuje spokojem i autorytetem. Film jest elegancki w formie, zwiastujący nadejście wysmakowanych wizualnie produkcji spod znaku New Hollywood i precyzyjny w budowaniu psychologii postaci. To nie tylko dramat o grze, ale uniwersalne studium ambicji i ceny, jaką płaci się za dążenie do perfekcji. Niezbędna pozycja dla zrozumienia kulturowych korzeni mitu pokera.

„Casino Royale” (2006), reż. Martin Campbell

W reboocie serii o Jamesie Bondzie poker pojawia się jako centralny element fabuły. To kreatywny motyw, który posłużył do zdefiniowania nowego, bardziej surowego agenta 007 (w tej roli debiutuje Daniel Craig). W finale jego misją staje się pokonanie w turnieju Texas Hold’em na bajońskie sumy bankiera terrorystów, Le Chiffre’a (świetny Mads Mikkelsen). Rozgrywka w Czarnogórze staje się główną areną konfrontacji, gdzie od wygranej przy stole zależą losy świata.

Z punktu widzenia pokerowego realizmu rozdania na ekranie są, cóż, wysoce nieprawdopodobne. Zdecydowanie liczy się maksymalizacja dramaturgii. Celem twórców nie był realizm, a stworzenie trzymającego w napięciu thrillera. W efekcie poker staje się tu widowiskiem niemal operowym, przerywanym scenami akcji (w tym próbą otrucia) i psychologiczną walką na spojrzenia i gesty. To poker podniesiony do rangi ostatecznego starcia woli i intelektu.

Co sądzą o „Casino Royale” krytycy filmowi? Tytuł ten jest powszechnie uznawany za jeden z najlepszych w całej serii. Martin Campbell z powodzeniem odświeżył formułę, a Daniel Craig stworzył złożoną, bardziej ludzką postać Bonda. Sceny pokerowe, mimo fabularnych uproszczeń, są zrealizowane z techniczną precyzją. Napięcie efektywnie buduje dynamiczny montaż, brawa należą się za pracę kamery i grę aktorską, zwłaszcza napięcie między Craigiem a Mikkelsenem. Budżet w wysokości 150 milionów dolarów pozwolił na duży rozmach, co docenili widzowie. Zyski z projekcji czterokrotnie się zwróciły.

„Molly’s Game” (2017), reż. Aaron Sorkin

Mniej znany film Aarona Sorkina oferuje unikalne spojrzenie na świat pokera – z perspektywy organizatorki nielegalnych gier. Scenariusz, oparty na wspomnieniach Molly Bloom (w tej roli Jessica Chastain), śledzi jej drogę od asystentki do „księżniczki pokera”, prowadzącej najbardziej ekskluzywne gry dla gwiazd Hollywood, biznesmenów i mafijnych bossów.

W „Grze o wszystko” sama mechanika gry schodzi na drugi plan. Rywalizacja w karty, podobnie jak w większości najlepszych obrazów z tym motywem, służy analizie ludzkiej psychiki, władzy i uzależnienia od ryzyka. Film w błyskotliwy sposób wyjaśnia, co napędza zamożnych i wpływowych ludzi do stawiania na szali fortuny i reputacji. Zamiast śledzić poszczególne rozdania, widz poznaje kulisy organizacji gry: logistykę, zarządzanie ego graczy, system prowizji („rake”) i prawne zagrożenia.

Reżyserski debiut Aarona Sorkina charakteryzuje się jego typowym stylem: gęstymi, inteligentnymi dialogami i zawrotnym tempem narracji. Siłą napędową filmu jest brawurowa rola Jessiki Chastain, która tworzy portret silnej, zdeterminowanej kobiety w zdominowanym przez mężczyzn świecie. „Gra o wszystko” to w mniejszym stopniu film o pokerze, a w większym thriller biograficzny i dramat sądowy o meandrach amerykańskiego snu. To kino inteligentne, stylowe i angażujące, które wykorzystuje poker jako soczewkę do przyglądania się ludzkim ambicjom i słabościom.

„Mississippi Grind” (2015), reż. Anna Boden, Ryan Fleck

W opozycji do 100% hollywoodzkiego spektaklu w rodzaju „Casino Royale” stoją produkcje takie jak „Mississippi Grind”. Film ten jest studium postaci Gerry’ego (Ben Mendelsohn), chronicznie uzależnionego od hazardu pokerzysty. Jego życie nabiera nowego impetu, gdy poznaje Curtisa (Ryan Reynolds), młodego i charyzmatycznego gracza, którego zaczyna traktować jak swego rodzaju talizman. Razem wyruszają w podróż po podrzędnych kasynach wzdłuż rzeki Missisipi, aby wziąć udział w turnieju o naprawdę wysokie stawki.

„Mississippi Grind” w udany, niezwykle realistyczny sposób przedstawia blaski i cienie pokerowego „grindera” – osoby próbującej utrzymać się z gry. To codzienność odarta z romantyzmu. Nie ma tu efektownych zwycięstw i milionowych pul. Zamiast tego film pokazuje mozolną walkę, bolesne porażki i psychologiczne obciążenie związane z nieustannym ryzykiem.

Film Anny Boden i Ryana Flecka świadomie nawiązuje do estetyki amerykańskiego kina lat 70., w szczególności do twórczości Roberta Altmana. Ma charakter melancholijnej ballady i kina drogi, skupionego na relacji dwóch głównych bohaterów. Mendelsohn tworzy przejmującą, tragiczną kreację, a Ryan Reynolds udowadnia, że jest jednym z najbardziej wszechstronnych aktorów swojego pokolenia. To kino naturalistyczne, gorzkie i nie podsuwające łatwych odpowiedzi. Ostatecznie hazard ma również swoje mroczne strony.

Poker na drugim planie: honorowa piątka

Nie wszystkie produkcje filmowe poświęcają całą swoją uwagę pokerowi. Czasem gra w karty stanowi punkt wyjścia dla fabuły, pojawia się epizodycznie w wyrazisty sposób. Oto pięć dodatkowych propozycji, które fan pokera powinien obejrzeć.

„Lock, Stock and Two Smoking Barrels” (1998) – Kultowa komedia kryminalna Guya Ritchiego. Poker jest tu katalizatorem całej akcji – to właśnie przegrana w ustawionej grze w Three Card Brag (odmiana pokera) wciąga głównych bohaterów w spiralę długów i gangsterskich porachunków. Scena gry jest krótka, ale mistrzowsko zrealizowana i absolutnie kluczowa dla zrozumienia motywacji postaci.
„Maverick” (1994) – Uroczy western komediowy, w którym poker jest celem i tłem wielkiej przygody. Bret Maverick (Mel Gibson) to czarujący szuler, który próbuje zebrać wpisowe na wielki turniej pokerowy na statku rzecznym. Sam film to bardziej kino drogi i przygody, ale finałowa rozgrywka to hołd dla klasycznych, westernowych partii pokera.
„All In: The Poker Movie” (2009) – Prawdopodobnie najważniejszy film dokumentalny o współczesnym pokerze. Skupia się na tzw. „pokerowym boomie” z początku XXI wieku, zapoczątkowanym przez zwycięstwo amatora Chrisa Moneymakera w World Series of Poker 2003. Film opowiada o historii gry, narodzinach pokera online i późniejszych zawirowaniach legislacyjnych w USA. Solidna produkcja dla prawdziwych fanów i graczy.
„Kid Poker” (2015) – Film dokumentalny dostępny na platformie Netflix, będący portretem Daniela Negreanu – jednej z najbarwniejszych i najbardziej utytułowanych postaci w świecie profesjonalnego pokera. To ciekawe spojrzenie na życie i karierę sześciokrotnego zdobywcy bransoletki WSOP, znanego z niezwykłej umiejętności „czytania” przeciwników.
Seriale telewizyjne – Poker wielokrotnie pojawiał się jako ważny element w serialach. W „Billions” gra na wysokie stawki służy do budowania relacji i pokazywania dominacji w świecie finansjery. W „Yellowstone” ukazany jest jako romantyczny element lokalnej tradycji współczesnego Dzikiego Zachodu i jako test charakteru. Nawet w sitcomie „Friends” kultowy odcinek „The One With All the Poker” wykorzystuje grę do pokazania dynamiki w grupie przyjaciół. Warto też wspomnieć o kluczowej partii w serialu „The Sopranos”, która staje się źródłem poważnego konfliktu.

Podsumowanie

Powyższe przykłady dowodzą, że poker w kinie przybiera wiele form – od symbolicznej areny zmagań, przez widowiskowy spektakl, po narzędzie do pogłębionej analizy psychologicznej. Wspólnym mianownikiem najlepszych filmów o tej tematyce jest podejście do tematu. Prawdziwa dramaturgia nie leży bowiem na stole, w odkrywanych kartach, ale w zakamarkach psychiki graczy.

Reżyserzy, którzy odnieśli sukces w tej materii, potraktowali pokera jako pole napięć i ciekawych ludzkich relacji, w których blef, strategia, odczytywanie intencji i panowanie nad emocjami są oknem, przez które widać ludzkie słabości i ambicję. To właśnie ten ludzki wymiar sprawia, że karciana rozgrywka na ekranie pozostaje fascynującym widowiskiem, niezależnie od tego, czy widz sam potrafi odróżnić fula od karety.

Źródła:

1. https://www.reddit.com/r/poker/comments/13ow0fg/rounders_and_mollys_game_are_my_favorite_poker/
2. https://www.imdb.com/list/ls070297813/
3. https://www.vulture.com/article/best-gambling-movies-poker.html